Invasieve exoot geruimd

Dinsdag 10 oktober is een nest (ter grootte van een voetbal) van de Aziatische Hoornaar geruimd in de Goudse Hout. Deze grote roofwesp (2-3 cm) jaagt op andere insecten en verstoort, door zijn grote aantallen per nest, het lokale evenwicht aan insecten. Een echte invasieve exoot dus. Daarom is het nest geruimd op dinsdag 12 oktober. Het nest is gevonden in een els op 18 meter hoogte! Ons werkgroeplid natuurwaarden Goudse Hout, Sjaak Witteveen, was van begin tot eind betrokken. In dit bericht  is zijn verhaal opgetekend. De begeleidende foto’s hebben op diverse social media gestaan. Dit bericht is deels in aanvulling op het artikel in het Algemeen Dagblad (zie foto).

De melding

In de week voorafgaand aan de ruiming van het nest  kwam er een melding van een Aziatische Hoornaar binnen op waarneming.nl. De waarneming was afkomstig uit de buurt van de Componistenlaan in Goverwelle. Nadat deze waarneming door deskundigen was bevestigd, kwam de  regionale coördinator gezondheid van bijen in actie. Een zoekactie werd opgezet en via sociale media werden de Goudse natuurvrienden opgeroepen om op zondag 10 oktober mee te zoeken. De methodes om een nest op te sporen staan ook uitgebreid beschreven in dit bericht op Nature.nl.

De jacht op het nest georganiseerd

Bij de vindplaats aan de Componistenlaan is allereerst een zogenaamde ‘wiekpot’ opgehangen: deze jampot bevat een aantrekkelijk mengsel van suiker, blond bier en zoete witte wijn (verhouding 1:1:1). Via een lont door het deksel verspreidt de geur zich en deze wespensoort kan dat niet weerstaan. De kunst is om een wesp vervolgens te vangen en te merken (op de foto met een blauwe verf). Dit is een methode die imkers gebruiken om bijenkoninginnen makkelijk te herkennen in hun bijenkast.

Het uitpeilen van de nestlocatie

Als de Aziatische Hoornaar eenmaal de rijke bron heeft geproefd, zal deze volgeladen teruggaan naar het nest, de oogst afleveren en als de wiedeweerga terugkeren naar de wiekpot. Omdat de vliegsnelheid doorgaans 100 meter per minuut is, is het een kwestie van met een stopwatch op wacht staan en in een aantal metingen de snelste tijd af te lezen. Als je bij het wegvliegen de richting hebt gezien, dan weet je waar je ongeveer moet gaan zoeken. Zo ging dat ook afgelopen zondag.

Omdat de vliegtijd heen en weer zo’n vijf minuten was, wisten de zoekers dat het nest ongeveer 250 meter verder hing in de richting waar ze de gemerkte wesp hadden zien vliegen. Al speurend rond de boomtoppen, is het nest ter grootte van een voetbal uiteindelijk gevonden door de zoekgroep. Met een drone (zie foto boven het artikel) is de locatie verkend en de precieze hoogte waarop het nest hangt vastgesteld. Dat is nodig om te weten hoe lang de stok moet zijn om het nest te verwijderen. Nesten van de Aziatisch hoornaar kunnen de grootte bereiken van een kleine skippy bal!

Het ruimen van het nest

Het ruimen van nesten van deze invasieve exoot is een provinciale taak. Die kwam dinsdag dan ook, gewapend met een 18 meter lange lans en gehuld in een imkerpak, ter plaatse om het nest onklaar te maken. Allereerst zijn de wespen ‘bepoederd’ met BIO-RON (diatomeeën aarde). Een natuurproduct gemaakt van skeletten van kiezelwieren (ook gebruikt voor de reflecterende eigenschappen van verkeersborden). Dat verzwakt hun exoskelet en maakt de dieren kwetsbaar. Daardoor sterven ze eerder. Op dit filmpje is te zien hoe het nest (gedeeltelijk) verwijderd is met de lange stok. De BIO-RON moet het overige vernietigende werk doen.

Is de Aziatische Hoornaar nu verwijderd uit de Goudse Hout?

In oktober is het de vraag of er al nieuwe koninginnen zijn uitgekomen. Dat kunnen er wel 50 zijn! Die overwinteren en maken in het voorjaar eerst een grondnest. Als dat groot genoeg is, verkassen de werksters het nest naar een boom in de buurt (op hoogte). We weten niet of en hoeveel koninginnenwespen al uitgevlogen zijn. Het betekent dat we volgend jaar alert moeten blijven.